Pytanie: (Kil­ka uwag do­ty­czą­cych nie­ści­sło­ści hi­sto­ry­cznych):

• Pie­ce w tam­tych cza­sach były pry­mi­tyw­ne. Nie mia­ły me­ta­lo­wych płyt.
• Nie było ko­min­ków.
• Dym prze­do­sta­wał się dym­ni­ka­mi albo bez­po­śred­nio przez dach, a nie ko­mi­nem.
• Szy­by w wiej­skich cha­tach? De­ski na pod­ło­dze?
• Ka­pral, sier­żant, ka­pi­tan? Czy to pra­wi­dło­we stop­nie woj­sko­we dla tego okre­su?

Odpowiedź: Ak­cja książ­ki roz­gry­wa się w pierw­szej po­ło­wie XIII wie­ku, w śre­dnio­wie­czu. Nie jest to by­naj­mniej utwór hi­sto­rycz­ny i nie mia­łem za­mia­ru uka­zy­wać ży­cia i zwy­cza­jów pa­nu­ją­cych w tam­tym cza­sie. Jest to w końcu książ­ka fan­ta­stycz­na, o czym rów­nież wspo­mnia­łem w przed­mo­wie do pierw­sze­go wy­da­nia. Bio­rąc jed­nak so­bie nie­któ­re uwa­gi czy­tel­ni­ków do ser­ca, w wie­lu miej­scach na­nio­słem od­po­wied­nie po­praw­ki i obec­nie sta­ram się trzy­mać epo­ki. Nie­mniej jed­nak po­wtó­rzę: Nie jest to książ­ka hi­sto­rycz­na i więk­sze lub mniej­sze od­chył­ki będą na po­rząd­ku dzien­nym. Pro­szę mieć to na uwa­dze pod­czas czy­ta­nia.

Co do stop­ni i funk­cji woj­sko­wych. Do­stęp­ne źró­dła są nie­wy­star­cza­ją­ce, żeby w ła­twy i ja­sny spo­sób okre­ślić stop­nie woj­sko­we w XIII wie­ku. Być może ist­nia­ły tyl­ko funk­cje tym­cza­so­we, spra­wo­wa­ne na czas woj­ny. Z tego to po­wo­du przy­ją­łem ak­tu­al­ne stop­nie Woj­ska Pol­skie­go. Sze­re­go­we­go zwa­ne­go po pro­stu wo­jem, ka­pra­la, sier­żan­ta, po­rucz­ni­ka, ka­pi­ta­na, puł­kow­ni­ka i ge­ne­ra­ła (je­ne­ra­ła), lecz tego ostat­nie­go tyl­ko w od­nie­sie­niu do Yor­mūna i jako by­łe­go ge­ne­ra­ła w Ar­mii Boga.